YAZAR HAKKINDA

JOHN STEINBECK, babası Prusya, annesi ise İrlanda göçmeni ırgat bir ailenin çocuğu olarak, 1902 yılında California'nın Salinas kentinde doğdu. Çocukluk ve ilk gençlik yılları boyunca okul dışındaki zamanını Salinas Vadisi'ndeki çiftliklerde çalışarak geçirdi. Eserlerinin çoğunda da mekan olarak burayı seçti. Erken yaşlarda yazar olmaya karar veren Steinbeck, 1919'da girdiği Stanford Üniversitesi'nde yalnızca yazarlığına katkısı olacağını düşündüğü derslere katıldı. Öğrenimini sürdürdüğü altı yıl boyunca tezgâhtarlık, ırgatlık, marangozluk, laborantlık, boyacılık, kapıcılık gibi pek çok işte çalıştı. Steinbeck'in ilk romanlarından başlayarak emekçilerin yaşam koşullarını ve ilişkilerini başarıyla yansıtabilmesinde bu yaşam deneyimi etkili oldu. Üniversiteyi bıraktıktan sonra New York'a giderek gazetecilik yapmayı denedi ancak yazılarının büyük kısmını yayımlatmayı başaramayarak California'ya döndü.

İlk romanı Altın Kupa (1929) fazla ilgi görmedi. Yazarlık yeteneği 1935 yılında Yukarı Mahalle'nin yayımlanmasının ardından dikkat çekti. Bu eserini her biri klasik sayılan Bitmeyen Kavga (1936), Fareler ve İnsanlar (1937) ve Pulitzer Ödülü kazanan Gazap Üzümleri (1939) takip etti. Kitaplarında işçi sınıfının gündelik ilişkilerini, yaşam koşullarını ve mücadelelerini, döneminin ve çağımızın en temel toplumsal meselelerini tüm insani ayrıntılarıyla resmetti. Sardalye Sokağı, Cennetin Doğusu, Al Midilli ve daha pek çok başyapıt veren yazar 1962 yılında edebiyata katkılarından dolayı Nobel Edebiyat Ödülü ile onurlandırıldı. Eserleri edebi değerleri kadar güncellikleriyle de övgü alan ve birçoğu sinemaya uyarlanan Steinbeck, 1968 yılında öldü.

KİTAP HAKKINDA

John Steinbeck'in tartışmasız en büyük eseri olan ve ona Pulitzer ödülünü kazandıran Gazap Üzümleri, 1939'da ilk kez yayınlandığında şok etkisi yaratmış ve büyük tartışmalara yol açmıştı. Tüm dünyayı etkileyen "Büyük Buhran" döneminde, tarımın kapitalistleşmesi ve krizler yüzünden yoksullaşan ve mülksüzleşen yığınların ayakta kalma mücadelesinin anlatıldığı bu destansı romanda Steinbeck, açlık, sefalet ve zorbalık yüzünden evlerini terk edip yollara düşmek zorunda kalan binlerce işçi ailesinden birine odaklanıyor.

Boşa çıkan umutların, hüzne dönüşen sevinçlerin arasında insanlığın direncini ve onurunu çarpıcı bir dille anlatan, kapitalizmi iliklerine kadar eleştiren Gazap Üzümleri, 20. yüzyılın en önemli eserlerinden biridir.

KİTAP YORUMUM

Gazap Üzümleri; açık ve güçlü anlatımıyla tüm dünyayı etkileyen Büyük Buhran dönemini, kapitalizmi, işçi sınıfını, ayaklanmaları, açlığı ve sefaleti ailelerin gözünden bize yansıtmış. Çiftçilikle uğraşan binlerce aileyi yerlerinden eden bankalar, aileleri varını yoğunu satmaya zorlayarak bir umudun peşine Kaliforniya'ya göç ettiklerini görüyoruz. Satıcılar, sıfırdan bir araba yapmanın kaça patladığını bilseler bile 1 dolarlık ürün için 5 dolar alındığını, hatta satıcı sizin çok aç veya gerçekten ihtiyacınız olduğunu anlamışsa vay halinize! O ürünün fiyatı bir anda 8 doları bulur. Hayatımızın herhangi bir anında sahtekarlara veya hilecilere rastlamış olsak da bir ailenin en zor anında, onların açlığından, yetersizliğinden faydalanarak kazanç etmenin tiksindiciliğini kelimelere dökmek mümkün bile değil. Hal böyle iken, her gün bir sürü insan bir iş bulma ümidiyle bir oraya bir buraya gidiyor çünkü çocukları aç, ihtiyaçları var ancak karşılaştığı tabelalar ona gitmesini, buraya ait olmadığını söylüyor.

Gazap Üzümleri (The Grapes of Wrath) - 1940 Film İncelemesi | Efsane Kareler

Kitapta, tüm duygular o kadar güzel anlatılmış ki! Kendinizi Joad ailesinin bir parçası olarak bulmamanızın imkanı yok. Aile içi ilişkiler, kadının ve erkeğin rolü, yokluk anlarında bir çözüm ararken güçlü bir şekilde ortaya çıkıyor. Kapitalizmin ne anlama geldiğini, kimleri nasıl etkilediğini ve karşı çıkmak için hangi yöntemlere başvurulduğunu bile gösteriyor.

Tarih Eğitimi - History Education: Gazap Üzümleri Büyük Bunalım'ı Anlatıyor

Benim en etkilediğim olaylardan bir tanesi, yolculuk sırasında hemen hemen herkesin arabasının bir parçası bozuluyor ve konaklayacak yer bulduklarında etraftaki ailelerin dayanışması, ne insan ne de memleket ayırt ediyor. Doğumlardan tutun ölümlere, her anlarında aralarındaki perdeyi açıp yardıma koşuyorlar. Düşünceler içinde boğulan beyinler, kalıcı çözüm üretemiyor. Bu da insanı içten kemiren bir kurt gibi sarıp sarmalıyor. Oysa ki onlara bir toprak verseler hayatları kurtulacak ancak o arazi bankaya ait, orada hiçbir şey yapılamaz. Gerçekler sert bir şekilde yüzünüze çarpıyor. Bugün bile hala yaşanıyor diyorsunuz, içinizden. Halk, iş diyor. Çiftlik sahibi, az para veriyor. Banka, hep kazanıyor.

Bence, bu konuda yazılabilecek en iyi kitaplardan bir tanesidir. Okurken bir kez bile sıkılmadım. Acaba şimdi ne olacak, sorusuyla bir sonraki sayfaya geçtim. Çoğu zaman içimi burktu, yalan söylemeyeceğim. İnsanların böyle şeyler yaşaması (yaşıyor olması), adaletsizliğe mazur kalıyor oluşu... Aklımda hep şu soru döndü dolaştı: Gerçekten, para uğruna her şey mi yapılır?

Karakterlerle ilgili olarak şunları söyleyeceğim. Anne, bir ada da sahip olmamasından ötürü tip olarak yaratılmış. Tüm anneleri temsilen, sorun çözümü, olaylara bakış açısı, aileye verdiği önemi net bir şekilde görüyoruz. Kitaptaki favori karakterim Anne'ydi. Aileyi bir tutmaya çalışıyor ve özverisini tarif etmek bile az kalır. Çok iyi işlenmiş, oturmuş, harika bir karakterdi.

Onun dışında, Baba yine bir tip olarak yaratılmış ve düşünceleri, davranışları olaylara uygun bir şekilde ilerleme göstermişti. Tom, Al ve kardeşleri de olaylarla birlikte uyum içerisindeydi. Genel olarak karakterleri ve onların davranışları, gerçeğe yakındı. Bu kitapta, gerçek-dışı bir şey neredeyse bulamazsınız. Sağlam temellere dayalı yazıldığını okuduğunuzda zaten anlayacaksınız. Devlet-polis-halk ilişkisine dair birçok pasaj içeriyordu ve olaylarda madalyonun diğer yüzünü de görmemizi bu şekilde sağlıyordu.

Son olarak, kitabı çok beğendim. John Steinbeck'ten okuduğum ikinci roman oldu ve kesinlikle bu kitabını çok çok daha beğendim. Güçlü, gerçek ve çarpıcı olarak tanımlıyorum. Küçük yaştaki okuyucularımıza önermiyorum. Bence, hem kitabı algılama hem de bazı sahneler nedeniyle lise çağlarındaki okuyuculara öneriyorum. Okuduğunuza pişman olmayacaksınız!

(Not: Son sahneyi ben de beklemiyordum!)